Introductie:
Sommige films worden geboren als klassiekers, anderen moeten eerst een paar keer struikelen voor we hun ware genialiteit doorhebben. In de schaduw van meesterwerken als No Country for Old Men en Fargo vinden we een handvol Coen-films die onterecht onder de radar bleven. Ze zijn excentriek, elegant, existentiëel… maar vooral: briljant. Bij Panda Bytes doken we opnieuw in het oeuvre van Joel & Ethan Coen, en brachten vijf vergeten parels naar het licht – elk met hun eigen charme, stijl en absurde glans.
The Man Who Wasn’t There (2001)
Zwart-wit, sigarettenrook en existentialisme
Regisseurs: Joel Coen, Ethan Coen
Billy Bob Thornton speelt Ed Crane, een kapper die zo kleurloos leeft dat hij letterlijk in zwart-wit wordt gefilmd. In deze ode aan de film noir is elke stilte hoorbaar, elke blik geladen en elke sigaret een existentialistische keuze. Thornton is de ultieme antiheld: een man die niets zegt, maar alles denkt.
Wat deze film bijzonder maakt, is de sereniteit. De broers Coen nemen de tijd. Ze laten de camera ademen, het verhaal zakt traag als een whisky na een lange dag. En dan die cinematografie! Roger Deakins levert hier misschien wel zijn mooiste werk. Elke scène is een schilderij – rauw, leeg en melancholisch.
Toegegeven, het tempo is niet voor iedereen. Maar wie zich overgeeft aan de stilte, ontdekt een film over schuld, lot en de zinloosheid van het bestaan die stiekem filosofisch dieper graaft dan The Big Lebowski ooit durfde.
Waarom herwaarderen?
Omdat het een meesterwerk is vermomd als stug drama. Een film die zijn geheimen pas prijsgeeft aan wie écht kijkt.
A Serious Man (2009)
Kafka, Job en een bar-mitswa
Regisseurs: Joel Coen, Ethan Coen
Larry Gopnik is een man die leeft volgens de regels, maar desondanks alles verliest. Zijn vrouw verlaat hem voor een slijmerige collega, zijn broer bivakkeert permanent op de bank, en zijn leerlingen proberen hem om te kopen. En God? Die lijkt net zo afwezig als Larry zelf.
Deze film is een tragikomedie pur sang. De humor is droog, absurd, soms pijnlijk eerlijk. En toch herkenbaar. Want wie heeft zich nooit afgevraagd: Waarom overkomt míj dit allemaal? Wat A Serious Man zo geniaal maakt, is dat het weigert antwoorden te geven. Net als het leven.
De openingsscène – een Jiddisch spookverhaal in een Oost-Europees dorp – lijkt compleet los te staan van de rest. En toch is het een sleutel. De film stelt ons de vraag: Wat als het allemaal niets betekent?
Waarom herwaarderen?
Omdat het misschien wel de meest persoonlijke en filosofisch provocerende film van de Coens is – én nog steeds verrassend actueel in een wereld vol onzekerheid.
Hail, Caesar! (2016)
Oude Hollywood-glamour met een Coen-twist
Regisseurs: Joel Coen, Ethan Coen
Josh Brolin speelt Eddie Mannix, een ‘fixer’ in de gouden jaren van Hollywood. Terwijl hij het morele kompas van de studio probeert te bewaken, breekt er chaos uit: een steracteur wordt ontvoerd door communistische scenaristen, musicals ontsporen en er zijn meer religieuze vragen dan antwoorden.
Dit is misschien wel de mafste liefdesbrief aan de filmindustrie ooit gemaakt. De reconstructies van filmgenres zijn ronduit fantastisch: Channing Tatum in een homo-erotische zeemansdans, Scarlett Johansson als zwangere Esther Williams-lookalike in een waterballet, en George Clooney als Romeinse held met een IQ van een stoeptegel.
En ja, Hail, Caesar! is een satire, maar ook een ode. De Coens spotten met het systeem, maar er zit liefde in elke scène. Als je de inside jokes over religie, ideologie en Hollywood doorhebt, schiet je constant in de lach.
Waarom herwaarderen?
Omdat het geen rommelige klucht is, maar een briljante dissectie van de filmwereld, verpakt als screwball-komedie met politieke ondertonen.
Intolerable Cruelty (2003)
De romcom die niet wil knuffelen
Regisseurs: Joel Coen, Ethan Coen
George Clooney en Catherine Zeta-Jones spelen een cynisch kat-en-muisspel in deze ondergewaardeerde romcom vol koude glamour en koelbloedige bijbedoelingen. Clooney is Miles Massey, een topadvocaat gespecialiseerd in echtscheidingen, die verliefd wordt op een vrouw die gespecialiseerd is in het trouwen en scheiden van rijke mannen.
Wat volgt is geen voorspelbare romcom met regenbuien en violen, maar een duel op hoog niveau. De dialogen zijn vlijmscherp, de situaties heerlijk overdreven, en de moraal? Ach, die is er amper. Het is romance noir.
De film balanceert op het randje van parodie. De Coens nemen het genre op de hak, maar houden toch genoeg vast aan de structuur om ons te verleiden. En Clooney – met zijn obsessie voor tandheelkunde – speelt hier een van zijn grappigste rollen ooit.
Waarom herwaarderen?
Omdat het een romcom is met stiletto’s in plaats van pantoffels. En omdat romantiek ook messcherp mag zijn.
The Hudsucker Proxy (1994)
Het wiel opnieuw uitgevonden – letterlijk
Regisseurs: Joel Coen, Ethan Coen
Wat krijg je als je Metropolis, It’s a Wonderful Life en Looney Tunes in een blender stopt? Juist: The Hudsucker Proxy. Tim Robbins speelt Norville Barnes, een simpele man die per ongeluk CEO wordt van een gigantisch bedrijf. Zijn uitvinding? Een cirkel. “You know, for kids.”
Deze film is een visueel feest. De art deco-stijl spat van het scherm, de cameravoering is over the top en de muziek zwelt aan alsof het leven zelf op het spel staat. Jennifer Jason Leigh doet een briljante Katharine Hepburn-imitatie als de gehaaide journaliste Amy Archer.
Toegegeven, het is een film die balanceert op de grens van het belachelijke. Maar juist dat maakt hem uniek. De Coens tonen hier hun meest speelse kant, geholpen door scenariokracht van vriend Sam Raimi.
Waarom herwaarderen?
Omdat het een bombastisch sprookje is over kapitalisme, naïviteit en de kracht van het wiel. En omdat kinderen altijd de toekomst blijven.
Tot slot: kijk opnieuw, kijk anders
Ondergewaardeerde films zijn als vergeten ansichtkaarten in een oude doos. Ze wachten geduldig tot iemand ze weer opraapt en het stof eraf blaast. Joel & Ethan Coen hebben altijd gewerkt aan de randen van de mainstream – hun beste werk ontstaat vaak waar het publiek even niet kijkt.
Bij Panda Bytes nodigen we je uit om deze films opnieuw te bekijken. Laat je verwachtingen varen. Laat de absurditeit toe. Misschien zie je nu wél wat je toen miste.
Welke Coen-film verdient volgens jou meer lof dan ‘ie ooit kreeg? Laat het weten in de reacties!
Volg Panda Bytes voor meer vergeten parels en frisse filmblikken – we graven waar anderen stoppen.
