Een Panda Bytes aanbevelingsartikel
Wie The Secret Agent heeft gezien, weet dat deze film geen gewone kijkervaring is. Het is een fluistering in beeldvorm, een koortsachtige droom vol realiteit, geheugen, angst en onverwachte tederheid. Bij Panda Bytes houden wij van dit soort films die de randen van cinema opzoeken zonder te vervallen in pretentie. En omdat we weten dat één hypnotiserende film niet genoeg is, hebben we vijf titels geselecteerd die dezelfde ademhaling hebben.
Niet omdat ze één op één hetzelfde doen, maar omdat ze dezelfde onderstroom delen: het gevoel dat je even in een andere werkelijkheid bent terechtgekomen, waar logica anders werkt en waar mensen vooral proberen te overleven in systemen die groter zijn dan zijzelf.
Ga er dus voor zitten. Vul je mok. Zet de telefoon stil. Dit wordt een reis door politieke spanning, maatschappelijk commentaar, surrealisme, intieme karakterstudies en cinema die zich niets aantrekt van conventies.
1. Aquarius (2016)
Regie: Kleber Mendonça Filho
Het zou bijna misdadig zijn om een lijst te maken met films die thematisch overeenkomen met The Secret Agent zonder Aquarius te noemen. Niet alleen omdat ze van dezelfde regisseur zijn, maar vooral omdat ze dezelfde hartslag delen. Mendonça Filho heeft het talent om het persoonlijke en het politieke in elkaar te laten overlopen alsof het nooit gescheiden is geweest.
In Aquarius volgen we Clara, een gepensioneerde muziekcriticus die weigert haar appartement te verlaten wanneer een grote projectontwikkelaar het gebouw wil slopen en herbouwen. Waar veel filmmakers dit zouden neerzetten als een David tegen Goliath verhaal, kiest Mendonça Filho voor subtiliteit. De film is een studie in weerstand, identiteit en de manier waarop herinneringen ons huis vormen. Clara vecht niet alleen voor haar woning, maar voor haar geschiedenis, voor de geest van wat ooit was en voor de waarde van het individuele leven binnen een oprukkend economisch systeem dat mensen ziet als data in een spreadsheet.
Net als in The Secret Agent zit de kracht in de details: een blik, een stilte, een foto die net iets te lang in beeld blijft. Je voelt constant de dreiging van een onzichtbare macht die niet hoeft te schreeuwen om destructief te zijn.
Kijktip: Let op hoe de soundtrack zich verweeft met de structuur van Clara’s herinneringen. De muziek is geen versiering maar een levend deel van haar identiteit. Het vertelt soms zelfs meer dan de personages zelf.
2. Bacurau (2019)
Regie: Kleber Mendonça Filho en Juliano Dornelles
Als The Secret Agent aanvoelt als een nachtmerrie die zich stilletjes in je hoofd nestelt, dan is Bacurau de luidere, woestere broer die midden in de nacht de deur opengooit en roept: “Sta op, je moet dit zien.”
De film speelt zich af in een klein dorp in het noordoosten van Brazilië dat na het overlijden van een matriarch plotseling van de kaart verdwijnt. Letterlijk. Kaarten en digitale systemen herkennen de plek niet meer. Wat volgt is een mengsel van western, maatschappijkritiek, sciencefiction achtige elementen en vlijmscherpe satire. Het is een statement over kolonialisme, imperialisme en de manier waarop macht altijd van buitenaf probeert te bepalen wat het lot is van kwetsbare gemeenschappen.
Toch blijft Bacurau opmerkelijk menselijk. De combinatie van rauwe actie en intiem drama maakt de film onweerstaanbaar. Waar The Secret Agent speelt met surrealisme in kleine, subtiele vormen, pakt Bacurau uit met grotere gebaren. Maar in beide films voel je dezelfde onderliggende politiek: een wereld waarin gewone mensen proberen te overleven terwijl onzichtbare krachten hun levens proberen te sturen.
Kijktip: Besteed aandacht aan de manier waarop de film genres door elkaar laat lopen. Zoek niet naar logische grenzen. Laat het gewoon gebeuren. De film wordt beter zodra je accepteert dat hij weigert te kiezen.
3. Zama (2017)
Regie: Lucrecia Martel
We verlaten even Brazilië, maar blijven volledig in de sfeer van trage onderhuidse spanning en existentiële vervreemding. Zama van de Argentijnse meesteres Lucrecia Martel is een film die perfect past in de geestelijke ruimte van The Secret Agent.
Het verhaal volgt Don Diego de Zama, een koloniale officier die wacht op een overplaatsing die maar niet komt. Wat begint als bureaucratische frustratie verandert langzaam in een hallucinante reis door macht, machteloosheid en psychologische desintegratie. Martel filmt tijd niet als een stroming, maar als een modderpoel waarin je langzaam wegzakt.
De geluidsmix is een van de meest fascinerende onderdelen van de film. Je hoort insecten, waterdruppels en stemmen uit de verte die nooit in beeld komen. Alles voelt net een tikkeltje verkeerd, alsof de wereld zelf ziek is en langzaam kraakt onder de last van haar eigen geschiedenis.
Waar The Secret Agent surrealisme inzet als een soort droomlogica, gebruikt Zama het als een langzaam optredende koorts. De film beweegt traag maar onafwendbaar naar een conclusie die even poëtisch als verpletterend is.
Kijktip: Probeer de film niet te begrijpen met ratio alleen. Zama is een zintuiglijke ervaring. Let op geluid, ritme en ruimte. De plot is het minst belangrijke element.
4. Memoria (2021)
Regie: Apichatpong Weerasethakul
Als er één regisseur is die leeft op het snijvlak van droom en werkelijkheid, dan is het Weerasethakul. Zijn film Memoria is een van de meest hypnotiserende werken van de laatste jaren. Het is een meditatieve reis door herinnering, geluid en de fragiliteit van menselijk begrip.
Tilda Swinton speelt een vrouw die geobsedeerd raakt door een mysterieuze dreun die alleen zij lijkt te horen. Wat begint als een persoonlijk mysterie verandert in een reis door natuur, cultuur en collectief geheugen. De film beweegt met het tempo van een rivier in het droge seizoen: traag, doordacht, altijd in stilte groeiend.
Net als The Secret Agent weigert Memoria om antwoorden te geven. Het stelt alleen vragen die steeds dieper worden naarmate je langer kijkt. Het surrealisme is niet grotesk maar zacht, bijna natuurlijk. Alsof de wereld altijd al een beetje scheef stond en wij het pas nu merken.
Kijktip: Experimenteer met het volume. Deze film vraagt om aandacht voor de kleinste details in geluid. Zet je telefoon uit en kijk bij voorkeur in het donker.
5. The Killing of a Sacred Deer (2017)
Regie: Yorgos Lanthimos
We sluiten af met een film die thematisch anders lijkt, maar qua sfeer en ongemak opvallend goed aansluit bij The Secret Agent. The Killing of a Sacred Deer is een ijzige, intense en moreel verontrustende film over schuld, wraak en de prijs van stilte. Lanthimos kiest voor absurdistische dialogen, chirurgische beeldvoering en een sfeer die aanvoelt alsof je in een lucide droom bent beland waaruit je niet kunt ontsnappen.
Net als in The Secret Agent voelen we de spanning niet alleen in wat er gebeurt, maar vooral in wat onuitgesproken blijft. De stilte tussen personages is soms harder dan de gebeurtenissen zelf. De plot ontwikkelt zich als een tragedie waarin onvermijdelijkheid centraal staat. Je weet dat het mis zal gaan, je weet zelfs ongeveer hoe, maar je blijft toch kijken omdat de weg ernaartoe zo fascinerend is.
Lanthimos maakt cinema die niet probeert te behagen maar te ontregelen. Hij laat de kijker achter met een mengeling van bewondering en lichte existentiële paniek. Precies zoals Mendonça Filho dat doet, maar dan via een andere route.
Kijktip: Let op hoe Lanthimos met symmetrie werkt. Veel scènes zijn gecomponeerd als medische foto’s. Dat maakt de film afstandelijk en kil, maar ook buitengewoon krachtig.
Waarom juist deze vijf films bij The Secret Agent passen
Hoewel de films afkomstig zijn uit verschillende landen en stijlen, delen ze een aantal belangrijke kenmerken die kijkers van The Secret Agent vrijwel zeker zullen aanspreken:
Ze vertrouwen op sfeer in plaats van plot
Ze gebruiken surrealisme als uitvergroting van realiteit
Ze tonen machtssystemen zonder pamflettisme
Ze werken met trage opbouw en rijke detailobservaties
Ze laten de kijker nadenken in plaats van alles voor te kauwen
Deze films zijn ervaringen. Ze blijven je achtervolgen. Ze vragen niet om snelle consumptie maar om aanwezigheid, aandacht en geduld. En dat maakt ze niet moeilijk, maar juist waardevol.
Bij Panda Bytes geloven wij dat cinema meer is dan vermaak. Het is een manier om werelden te begrijpen, om empathie te oefenen en soms gewoon om jezelf even kwijt te raken in een andere werkelijkheid.
Tot slot: welke film ontbreekt volgens jou?
Nu zijn wij benieuwd naar jouw mening.
Welke films vind jij thematisch of qua gevoel verwant aan The Secret Agent
Moet er volgens jou nog een titel aan deze lijst worden toegevoegd
En welke film heeft jou net zo verrast als Mendonça Filho’s nieuwste creatie
Laat het ons weten. Bij Panda Bytes houden we van een goede discussie. We lezen graag mee, mok thee in de hand, klaar voor de volgende film om in te verdwalen.
