Will Smith, Michael Mann en een uppercut recht in je filmziel – een Panda Bytes herontdekking
Er zijn films die je bekijkt. En er zijn films die je ondergaat.
Michael Manns Ali uit 2001 behoort zonder twijfel tot die tweede categorie. Het is geen eenvoudige biopic waarin je een lineair succesverhaal krijgt voorgeschoteld. Het is een caleidoscopisch portret van een man die groter was dan het boksen – een icoon, een rebel, een dichter met vuisten. En als je ‘m twintig jaar later herbekijkt, voelt hij verrassend fris. Relevant. Oncomfortabel zelfs.
Bij Panda Bytes zijn we fan van herzieningen. Van die momenten waarop je je realiseert dat een film meer te zeggen had dan je bij de eerste kijkbeurt kon bevatten. Ali is daar een perfect voorbeeld van. Want dit is geen sportfilm. Dit is cinema met een stootkracht die blijft nazinderen.
De bel gaat: de opening van een legende
De film opent met een montage die meteen duidelijk maakt: dit wordt geen standaard Hollywood verhaal. We zien Will Smith – getransformeerd tot Muhammad Ali – zich voorbereiden op een gevecht, afgewisseld met fragmenten van zijn jeugd, zijn training, zijn eerste overwinningen. Daaronder de rauwe stem van Sam Cooke die “Bring It On Home To Me” zingt. Pure soul, pure melancholie.
Michael Mann kiest hier niet voor uitleg, maar voor emotie. Voor ritme. Hij wil dat we voelen waar Ali vandaan komt – niet via dialoog, maar via sfeer, kleur, klank. Die aanpak is even wennen als gedurfd.
En het werkt.
Will Smith: meer dan een imitatie
Laten we het meteen zeggen: Will Smith was hier op zijn piek. Vergeet even Men in Blackof The Fresh Prince. Wat hij in Ali laat zien, is pure toewijding. Hij leerde niet alleen boksen als Ali, hij werd Ali – de stem, de houding, de arrogantie én de twijfels.
Wat zijn vertolking zo sterk maakt, is dat hij zich niet verliest in een karikatuur. Ja, hij pakt de iconische Ali-uitspraakjes (“I’m the greatest!”, “Float like a butterfly…”), maar daaronder laat hij iets veel kwetsbaarders zien. Een man verscheurd tussen roem en geloof, tussen macht en plicht.
Het is misschien wel de meest gelaagde rol van zijn carrière. En ja, hij werd genomineerd voor een Oscar. Verloren van Denzel Washington (Training Day), maar zeg nou eerlijk: wie zou jij nu opnieuw kijken?
Geen film over boksen, maar over strijd
Je verwacht bij een film over Muhammad Ali misschien een sportfilm met trainingen, oppeppende muziek en glorieuze overwinningen in slow motion. Fout gedacht. Michael Mann – altijd wars van clichés – heeft iets heel anders voor ogen.
De gevechten zijn er, ja. Realistisch, snoeihard, met zweet dat letterlijk op de camera spat. Maar de echte strijd speelt zich buiten de ring af: de weigering om naar Vietnam te gaan, zijn uitsluiting van bokswedstrijden, zijn activisme, zijn naamverandering, zijn bekering tot de islam.
Dit is geen film over hoe je een kampioen wordt. Dit is een film over hoe je mens blijft, ondanks alles wat je van binnenuit én van buitenaf probeert te breken.
De blik van Michael Mann
Michael Mann’s handtekening is overal voelbaar. Zijn liefde voor nachtopnames, voor digitale fotografie, voor het portretteren van stedelijke eenzaamheid. In Ali gebruikt hij die stijl niet voor een thriller of politiedrama, maar voor een historisch portret. En dat is precies wat deze film uniek maakt.
Elke scène is doordrenkt van sfeer. De manier waarop hij de stad laat ademen. De manier waarop de camera Ali volgt als een schaduw. Het gebruik van muziek – van Afro-Amerikaanse spirituals tot de rauwe beats van de jaren ’70 – alles draagt bij aan de beleving.
En net als in Heat of Collateral durft Mann te vertragen. Te blijven hangen in een blik. In stilte. In twijfel. Want ook kampioenen twijfelen. En precies dat maakt ze menselijk.
De kracht van bijrollen
Een film als Ali valt of staat met zijn cast, en gelukkig is die hier van topniveau. Jon Voight is onherkenbaar goed als sportjournalist Howard Cosell – zijn chemie met Smith is goud waard. Mario Van Peebles geeft de juiste intensiteit aan Malcolm X. En Jeffrey Wright, Jamie Foxx en Giancarlo Esposito leveren solide, gevoelige prestaties.
Maar het is vooral de wisselwerking tussen Smith en Cosell die je bijblijft. Niet alleen als komische noot, maar als symbolisch duo: de witte journalist en de zwarte bokser die elkaar respecteren, uitdagen en uiteindelijk menselijk maken.
Tijdloos én actueel
Bij het herbekijken van Ali valt vooral op hoe tijdloos het verhaal eigenlijk is. Thema’s als racisme, religieuze identiteit, mediacontrole en politieke opoffering zijn nog altijd brandend actueel. Wat Ali meemaakte – het systematisch onderdrukken van zijn stem – is iets waar veel atleten, artiesten en activisten vandaag de dag nog steeds mee worstelen.
Je voelt het bijvoorbeeld wanneer Ali zegt:
“I ain’t got no quarrel with them Viet Cong. No Viet Cong ever called me n**r.”
Dat is geen slogan. Dat is pure woede, pure waarheid.
In een tijd waarin sport en politiek opnieuw onlosmakelijk verbonden zijn (denk aan Colin Kaepernick, Megan Rapinoe), is Ali een noodzakelijke herinnering aan hoe het begon. En hoe ver we (niet) gekomen zijn.
Waarom deze film nu meer verdient dan toen
Toen Ali in 2001 uitkwam, waren de reacties gemengd. Sommigen vonden de film te traag, te afstandelijk, te “moeilijk”. Misschien lag dat aan de verwachtingen: een standaard biopic, een feelgood-verhaal, een heldenreis. Maar Mann had een ander doel.
Nu, twintig jaar later, kunnen we die subtiliteit pas echt waarderen. We zijn gewend geraakt aan langzamere, introspectieve cinema. We zijn gevoeliger geworden voor verhalen over identiteit en strijd. En we hebben geleerd dat helden geen capes dragen – soms dragen ze bokshandschoenen en een mening.
Conclusie: Ali als spiegel
Herbekeken is Ali meer dan een film. Het is een spiegel. Naar de geschiedenis. Naar de helden die hun stem gebruikten. En naar onszelf – hoe wij omgaan met moed, met rechtvaardigheid, met mensen die weigeren zich te laten buigen.
Bij Panda Bytes houden we van dit soort films. Die niet alleen vertellen, maar ook confronteren. Die je niet alleen entertainen, maar ook laten nadenken. Ali is misschien niet perfect, maar het is wél belangrijk. En misschien wel belangrijker dan ooit.
Wat denk jij?
Heb jij Ali onlangs (her)bekeken? Wat vond je van Will Smiths vertolking? En hoe kijk jij naar sporthelden die zich politiek uitspreken? Deel je mening met ons – bij Panda Bytes staan we altijd open voor discussie, inspiratie en een goed filmgesprek.
