Introductie:
Er zijn regisseurs die je bewondert om hun verhalen. En er zijn regisseurs die je niet alleen bewondert, maar ook voelt. Makoto Shinkai hoort bij die tweede soort. Zijn films kruipen niet langs je ogen, ze glijden via je ogen naar binnen. Eén blik op een wolkenlucht die hij tekent, één straat in de regen, één hand die net niet wordt vastgepakt, en je weet weer waarom zijn naam jarenlang rondzingt als een zachte echo in anime land.
Shinkai maakt films over liefde, gemis, tijd en de grilligheid van het lot. Maar hij doet dat niet met grote, bombastische verklaringen. Hij maakt het klein en daardoor juist enorm. Hij laat ons personages volgen die proberen te ademen in een wereld waar afstand soms groter is dan het universum, maar waar hoop toch blijft door flikkeren. Deze vier films zijn reminders die we nooit mogen vergeten, omdat ze samen het hart van Shinkai’s magie blootleggen.
1. Your Name. (2016)
Liefde die door tijd heen blijft roepen
Als we één Shinkai film moeten aanwijzen die alles samenvat wat hij zo goed kan, dan is het Your Name. (2016). Het begint speels. Mitsuha, een meisje uit een bergdorp, en Taki, een jongen uit Tokio, wisselen plotseling van lichaam. Hun dagen worden een wirwar van briefjes, ontdekkingstochtjes en hilarische misverstanden. Ze leren elkaars leven kennen zonder elkaar ooit echt te hebben ontmoet.
Maar Shinkai legt al snel een tweede laag bloot. De body swap blijkt geen grap van het universum, maar een draad door tijd en lot. Wat eerst een charmante romantische puzzel lijkt, groeit uit tot een verhaal over herinnering, rampen en de angst om iemand te verliezen die je nog niet eens hebt vastgehouden. Het geniale is dat Shinkai het epische nooit laat botsen met het menselijke. Alles draait uiteindelijk om twee tieners die elkaar zoeken terwijl hun herinneringen als zand tussen de vingers wegglippen.
Visueel is Your Name. (2016) pure bedwelming. De film laat het landelijke Japan gloeien als een ansichtkaart uit een droom, terwijl Tokio sprankelt als een levend netwerk van lichtjes. Maar de echte kracht zit in het gevoel dat maar blijft trekken. Dat rare, onlogische besef dat iemand jou ergens kent, ook al weet je niet wie het is. Daarom blijft deze film in ons hoofd nagalmen. Hij zegt dat namen kunnen vervagen, maar dat emotie zich niet laat wissen.
2. Weathering With You (2019)
Zonnestralen hebben een prijs
Waar Your Name. (2016) speelt met tijd, speelt Weathering With You (2019) met natuur en moraal. De film volgt Hodaka, een wegloper die landt in een Tokio dat bijna permanent onder water staat. Het regent alsof de hemel zelf geen pauzeknop meer heeft. In die natte neon wereld ontmoet hij Hina, een meisje dat zonlicht kan oproepen. Een klein wonder dat de stad even laat ademhalen.
Shinkai had hier makkelijk een simpel romantisch avontuur van kunnen maken. Een jongen, een meisje, een magische gave, klaar. Maar hij kiest voor iets veel scherpers. Hij maakt van het bovennatuurlijke een morele splijtzwam. Elke keer dat Hina de zon oproept, betaalt ze daar iets voor. De film dwingt ons daardoor mee te voelen met een vraag die steeds zwaarder wordt. Wat is liefde wanneer de prijs groter wordt dan je ooit dacht. Mag je de wereld opofferen voor één persoon als dat jouw waarheid is.
Tokio in Weathering With You (2019) is geen decor, maar een emotionele machine. De regen geeft de film een constante melancholie, maar Shinkai laat dat nooit grauw worden. Het is prachtig, glanzend, bijna hypnotiserend, en juist daardoor voel je de dreiging onder die schoonheid. De keuze die Hodaka uiteindelijk maakt is koppig, menselijk, niet netjes en precies daarom raakt het. Deze film vergeten we nooit omdat hij durft te zeggen dat liefde soms niet heldhaftig is. Soms is liefde een storm waarin je bewust blijft staan.
3. Suzume (2022)
Deuren naar rouw en heling
Met Suzume (2022) laat Shinkai zien hoe volwassen zijn story telling intussen is geworden. Ja, het is een avontuurlijke roadmovie met magie, mysterie en een dreiging die letterlijk uit de aarde omhoog kruipt. Maar onder dat spektakel ligt een film over rouw. Over herinneringen die je wegdrukt omdat ze te hard prikken, en over het moment waarop je ze toch moet aankijken om te kunnen helen.
Suzume is een tiener die een jongen ontmoet die deuren sluit waar rampen uit ontsnappen. Die deuren zijn meer dan fantasy elementen. Ze worden symbolen voor plekken, mensen en momenten die pijn doen om te openen. De reis door Japan voelt als een tocht langs littekens, langs steden en landschappen waar de grond ooit beefde en waar verdriet nog in de stilte hangt. Elke deur die Suzume sluit, is ook een stap richting eigen verwerking.
Wat Suzume (2022) zo onvergetelijk maakt, is hoe Shinkai verdriet en hoop laat samenwonen in dezelfde scène. Hij laat Suzume lachen terwijl je voelt dat er iets breeks achter haar ribbenkast schuilt. Hij toont vernietiging zonder exploitatie, en heling zonder goedkoop sentiment. De film zegt niet dat rouw ooit ophoudt. Hij zegt dat je er mee leert leven, de deur op een kier, maar niet meer bang om er langs te lopen. Dat maakt Suzume tot een reminder die dieper snijdt dan zijn avontuurlijke jas op het eerste gezicht doet vermoeden.
4. 5 Centimeters per Second (2007)
Afstand groeit langzaam, maar onomkeerbaar
Voor de wereldhits was er 5 Centimeters per Second (2007), een film die bewijst dat Shinkai ook zonder grote magie je keel kan dichtknijpen. Dit is geen verhaal met kosmische rampen of lichaamswissels. Dit is een stille tragedie over liefde die langzaam wegdrijft. De titel verwijst naar de snelheid waarmee kersenbloesem blaadjes vallen. Mooie poëzie, maar ook een pijnlijk beeld voor relaties die geruisloos uit je handen glippen.
We volgen Takaki en Akari, twee jongeren die elkaar intens liefhebben, maar door verhuizingen en tijd steeds verder uit elkaar raken. Shinkai vertelt het in drie delen, elk een levensfase waarin het gemis anders aanvoelt. Eerst is er hoop, dan frustratie, dan de moeheid van het accepteren dat sommige verbindingen niet kapotgaan door drama, maar door het leven dat doorloopt.
De kracht van 5 Centimeters per Second (2007) zit in herkenning. Iedereen kent een liefde die niet eindigde met een knal, maar met stilte. Een appje dat niet meer wordt gestuurd. Een gesprek dat nooit plaatsvindt. Een toekomst die je dacht te delen, maar die langzaam een andere afslag nam. Shinkai filmt dat met een tederheid die bijna wreed is. Hij laat zien hoe mooi herinnering kan zijn en hoe pijnlijk het is dat schoonheid soms niet genoeg is om te blijven.
Deze film vergeten we niet omdat hij zo stil is. We vergeten hem niet omdat hij precies die stilte in ons aanraakt.
Waarom juist deze vier films Shinkai definiëren
Deze vier titels tonen elk een andere kant van Shinkai, maar samen vormen ze één emotionele handtekening.
Your Name. (2016) laat zien hoe hij liefde en lot tot één avontuurlijke hartslag smeedt.
Weathering With You (2019) toont dat hij romantiek durft te koppelen aan morele chaos en natuurkracht.
Suzume (2022) bevestigt dat hij rouw, geschiedenis en heling in moderne mythe kan gieten.
5 Centimeters per Second (2007) bewijst dat hij met minimale middelen maximale melancholie kan raken.
Of hij nu de hemel laat openbreken of een kersenbloesem laat vallen, Shinkai maakt films die ons herinneren aan iets essentieels. Dat liefde soms te laat komt, maar toch echt is. Dat verlies pijn doet, maar ook richting geeft. En dat herinneringen niet alleen achter ons liggen, maar ons ook vooruit kunnen duwen.
Dat is precies waarom we deze vier nooit mogen vergeten. En waarom we telkens weer terugkomen bij Makoto Shinkai, alsof zijn films een plek zijn waar we even opnieuw leren voelen.
