Introductie:
In deze review van Father Mother Sister Brother kijken we naar Jim Jarmusch’ nieuwste film als naar een zorgvuldig gevouwen brief die nooit helemaal wordt opengevouwen. Alles draait om wat er net niet gezegd wordt, om blikken die blijven hangen, om gesprekken die langs de kern schuren zonder hem te raken. Wie bij film vooral zoekt naar plotwendingen en duidelijke verklaringen, kan hier ongeduldig van worden. Wie daarentegen nieuwsgierig is naar de zachte spanning van alledaagse momenten, krijgt een film die blijft zoemen in het hoofd alsof er ergens een lampje brandt dat je niet uit krijgt.
Een anthologiefilm over familie, maar dan zonder de gebruikelijke knoppen
Father Mother Sister Brother is opgebouwd uit drie losse verhalen over volwassen kinderen en hun ouders, elk in een andere stad en met een andere dynamiek. Jarmusch dropt ons midden in situaties, zonder inleiding, zonder terugblikken, zonder “dit is waarom”. Dat is geen gemakzucht, maar een stijlkeuze. We moeten zelf invullen, zelf aanvoelen, zelf raden waar de pijn zit. De film vertrouwt erop dat wij familiebanden herkennen aan kleine tekenen: een net te beleefde glimlach, een onderwerp dat telkens wordt omzeild, een grap die eigenlijk een nooduitgang is.
Segment 1: Sneeuw, autorit en een vader die beleefd afhaakt
Het eerste deel volgt Jeff en zijn zus Emily die door een winters landschap rijden om hun oudere, weduwnaar geworden vader te bezoeken. Die autorit krijgt opvallend veel tijd, en precies daar zit de spanning. Niet in wat er gebeurt, maar in het wachten erop. We herkennen dat gevoel: de laatste kilometers naar een ouderlijk huis waar je van houdt, maar waar je ook op je hoede bent. Eenmaal binnen ontstaat het soort gesprek dat iedereen kent en niemand echt wil. Vriendelijk, netjes, oppervlakkig. Je voelt de moeite van twee kanten, en juist die moeite maakt het pijnlijk.
Jarmusch strooit hier droge humor overheen, op de manier waarop alleen ongemak grappig kan worden. Als de kinderen vragen naar medicijnen, geeft de vader een serieus lijstje van illegale drugs die hij niet gebruikt. Het is zo absurd dat je lacht, en tegelijk is het een kleine onthulling: deze man communiceert niet in de taal die zijn kinderen verwachten. Daardoor praten ze langs elkaar heen, met perfecte zinnen en nul verbinding.
Segment 2: Dublin, twee dochters en een moeder die vragen stelt als een rechter
In Dublin ontmoeten we een moeder die een succesvol romanschrijver is en haar twee volwassen dochters ontvangt voor hun jaarlijkse bezoek. Alleen dat woord, jaarlijks, is al veelzeggend. Niemand legt uit waarom het zo schaars is, maar alles in het gedrag van de personages wijst erop dat nabijheid hier altijd prijs heeft gehad.
De moeder stelt vragen die tegelijk vriendelijk en scherp zijn. De dochters reageren met een mengsel van prestatiedrang en defensie. Lilith presenteert zich als succesvol, bijna overdreven succesvol, en de film laat subtiel zien dat ze dingen mooier maakt dan ze zijn. Timothea, Tim genoemd, lijkt al haar hele leven te voelen dat ze op achterstand staat in een wedstrijd die nooit officieel is aangekondigd. Wanneer Tim iets wil delen, kapt Lilith haar af met eigen nieuws. Het is irritant, herkenbaar en tragisch. En dan is er de moeder, die misschien streng is, misschien gewoon direct, misschien iets anders. Jarmusch laat ons twijfelen, en precies die twijfel voelt eerlijk. In families zijn rollen zelden objectief. Iedereen heeft zijn eigen montage.
Segment 3: Parijs, tweelingen en rouw die zich verstopt in dozen en foto’s
Het derde deel speelt zich af in Parijs en volgt tweelingen Skye en Billy die hun ouderlijk appartement opruimen na het overlijden van hun ouders. De rouw is aanwezig, maar niet als theatrale uitbarsting. Het zit in praktische dingen: meubels verplaatsen, spullen sorteren, herinneringen tegenkomen die je liever niet had aangeraakt. Terwijl ze door de stad rijden en praten, groeit het besef dat je je ouders pas echt leert kennen wanneer ze er niet meer zijn om zichzelf te verdedigen.
Wat dit segment zo sterk maakt, is de warmte tussen de twee. Hun chemie voelt vanzelfsprekend, alsof je per ongeluk een echte conversatie afluistert. Ze spreken geen poëtische monologen, maar simpele observaties die ineens zwaar wegen. Eén moment kan alles kantelen, een zin kan een hele jeugd samenvatten. Dit deel vraagt ons ook het meest om te verbeelden wat niet wordt getoond. De ouders zijn afwezig, maar worden in woorden en voorwerpen toch tastbaar.
De verborgen structuur: drie variaties op dezelfde emotionele puzzel
Als we de drie verhalen in lopende tekst samenvatten, zien we een duidelijke onderstroom. Alles begint bij familie, en bij de geschiedenis die daar altijd onder ligt, vaak onuitgesproken. Uit dat onuitgesproken verleden groeit afstand: niet per se haat, maar misverstanden, ingesleten rollen, voorzichtigheid. Die afstand bepaalt hoe mensen praten, wat ze durven vragen, wat ze niet kunnen horen. Vervolgens komt herinnering in beeld, want in alle drie segmenten proberen de kinderen hun ouders te begrijpen via verhalen over vroeger. En die herinnering is nooit neutraal. Ze verandert met de tijd, met schuldgevoel, met rouw, met rivaliteit. Uiteindelijk leidt dat weer terug naar familie, omdat familie precies die kringloop is: je kijkt terug om vooruit te kunnen, en je probeert opnieuw te begrijpen wat je dacht allang te kennen.
Beeldtaal, kostuums en muziek als stille vertellers
De film communiceert niet alleen via dialoog. Kleur, kleding en details in het decor vertellen mee, zonder dat iemand het benoemt. Kleine verschillen in tinten en combinaties kunnen laten zien wie zich verbonden voelt en wie erbuiten staat. Het is subtiel, maar doelbewust. Daarbovenop ligt de muziek, dromerig en licht hypnotiserend, alsof de film een eigen polsslag heeft. De korte overgangen tussen de verhalen, met experimentele beelden en vervormingen, voelen als het verschuiven van een mentale stand. Niet van plek naar plek, maar van stemming naar stemming.
Ons oordeel in deze review: voor wie durft te kijken naar wat “niets” lijkt
In deze review concluderen we dat Father Mother Sister Brother een film is die weinig weggeeft en daardoor veel oproept. Het is geen film die je met een samenvatting kunt vangen. Het is eerder een ervaring die je meeneemt naar dat ongemakkelijke terrein tussen liefde en afstand, tussen spreken en zwijgen. Jarmusch toont dat “show, don’t tell” niet de enige waarheid is. Hier werkt het omgekeerde: hij laat zien door mensen te laten vertellen, en door ons te laten voelen wat er onder die verhalen schuilt.
Niet iedereen zal hiervan houden. Sommige kijkers zullen zeggen dat er te weinig gebeurt. Maar dat is precies de test die deze film stelt. Kunnen we kijken naar een gesprek en toch het hele verleden horen? Kunnen we een stilte zien en begrijpen dat die vol zit? Als het antwoord ja is, dan is dit een film die nog dagen later onverwacht terugkomt, zoals een herinnering die je dacht te hebben opgeborgen.
Welke scène of zin uit een film heeft jullie ooit geraakt omdat hij zo simpel was dat hij waar moest zijn?
