Een psychologisch portret van een man op het randje en een schrijnend systeem dat kraakt onder zijn eigen gewicht.
Een review van Steve: Cillian Murphy en de kracht van gecontroleerde instorting
In Steve, de nieuwe film van regisseur Tim Mielants, zien we Cillian Murphy in een van zijn meest intense rollen tot nu toe. Deze filmrecensie neemt je mee in een meeslepend verhaal over een schooldirecteur die vecht voor de toekomst van zijn leerlingen, terwijl hij zijn eigen grip op de realiteit langzaam verliest.
De film is gebaseerd op Shy, een novelle van Max Porter uit 2023, maar kiest ervoor om het perspectief te verschuiven van de getroebleerde tiener naar de volwassene die verantwoordelijk is voor hem. Deze keuze levert niet alleen een ijzersterke hoofdrol op voor Murphy, maar maakt ook pijnlijk duidelijk hoe dun de scheidslijn is tussen ‘hulpverlener’ en ‘hulpbehoevend’. Steve is geen feelgoodfilm, maar een onverbloemd sociaal drama dat recht onder de huid kruipt.
Een dag in de hel van Stanton Wood
De film speelt zich af binnen één etmaal in Stanton Wood, een reform college voor ontspoorde tieners die uit het reguliere onderwijssysteem zijn gezet. De jongeren kampen stuk voor stuk met diepe trauma’s en agressieve gedragingen. Ze zijn het ‘afval’ van een overheid die liever saneringen doorvoert dan zorg verleent.
Steve is de directeur die deze jongeren probeert te begeleiden. Hij is toegewijd, principieel en empathisch. Maar hij is ook moe. Moe van het vechten tegen politieke besluiteloosheid, moe van het gebrek aan middelen, en bovenal moe van zijn eigen demonen. Al vóór hij op school arriveert, slikt hij pillen in de auto. Aan het einde van de dag is hij emotioneel verdoofd, lichamelijk op, en geestelijk op breken na.
Mentale gezondheid als onderstroom van het verhaal
Wat Steve bijzonder maakt, is de manier waarop mentale gezondheid centraal staat zonder te moralistisch te worden. De film toont de mentale achteruitgang van Steve als een sluipend proces. Zijn kalme façade begint barsten te vertonen naarmate de druk toeneemt: het nieuws dat de school binnen zes maanden zal sluiten, de constante dreiging van uitbarstingen tussen de studenten, de manipulatieve aanwezigheid van een tv-ploeg die sensatie zoekt in plaats van inzicht, en de komst van een politicus die de jongeren slechts ziet als stemvee.
De parallel tussen Steve en de jongeren wordt subtiel maar onmiskenbaar neergezet. Zo reageert Steve op het nieuws over de sluiting van de school met dezelfde ongecontroleerde woede die we eerder zagen bij zijn leerlingen. Het is een echo, een spiegeling. Hij is niet de redder, maar een medelotgenoot in hetzelfde kapotte systeem.
Karakterdynamiek: een samenleving in het klein
De relaties tussen Steve en zijn collega’s zijn complex en realistisch. Amanda, de adjunct-directeur gespeeld door Tracey Ullman, doorziet Steve’s pogingen om alles onder controle te houden. Ze weet dat hij aan het afglijden is, maar grijpt pas in wanneer het bijna te laat is.
Therapeute Jenny, vertolkt door Emily Watson, probeert met enkele kwetsbare één-op-één gesprekken de jongeren te bereiken. Ze is oprecht, maar zichtbaar uitgeput. Shola, een nieuwe docente (gespeeld door Little Simz), wordt al snel geconfronteerd met grensoverschrijdend gedrag van een student. Ook zij is slachtoffer van een systeem dat haar niet beschermt, laat staan de jongeren.
En dan is er Shy, de jongen naar wie het boek vernoemd is. Jay Lycurgo vertolkt hem met rauwe intensiteit. Zijn pijn is voelbaar in elke scène. Wanneer zijn moeder hem telefonisch laat weten dat ze geen contact meer wil, breekt iets in hem – en in ons als kijker. Zijn lot lijkt bezegeld, maar Steve blijft zoeken naar een sprankje hoop, al is hij zelf ook volledig verdwaald.
Visuele stijl: tussen VHS-kitsch en rauwe realiteit
De film schakelt af en toe naar beelden van een documentaire die op de school wordt opgenomen. Deze fragmenten, in korrelige VHS-stijl, dienen als een commentaar op hoe media leed gebruiken voor kijkcijfers. De filmploeg is niet geïnteresseerd in nuance of menselijkheid. Ze zijn op jacht naar chaos, naar uitbarstingen. Ze willen ‘spektakel’, terwijl Steve juist om rust en privacy smeekt. Het contrast tussen deze blikken – de sensatiezuchtige buitenwereld versus de breekbare binnenwereld van de school – is scherp en pijnlijk actueel.
Meer dan een karakterstudie: een systeemkritiek
Hoewel Steve wordt gedragen door het acteerwerk van Murphy, is het bovenal een aanklacht tegen een samenleving die haar meest kwetsbaren in de steek laat. Het is een film over hoe instellingen kraken onder druk van marktwerking, hoe hulpverleners zelf geen hulp krijgen, en hoe empathie vaak niet genoeg is in een wereld die draait om rendement en imago.
De tragiek van de film zit hem in het feit dat iedereen in het verhaal probeert te overleven. Niet alleen de studenten, maar ook de stafleden. Ze willen iets betekenen, maar het systeem waarin ze functioneren laat dat nauwelijks toe. De scène waarin Steve aan het einde van de dag in zijn auto instort is even ingetogen als vernietigend. Hij is leeg, uitgeperst. Geen held, geen martelaar, gewoon een man die te lang te veel heeft gedragen.
Conclusie van Panda Bytes: schrijnend goed
Bij Panda Bytes zijn we diep onder de indruk van Steve. Niet omdat de film perfect is het tempo zal voor sommige kijkers traag aanvoelen maar omdat het durft te vertellen wat vaak onbesproken blijft. Over burn-outs in de zorg. Over jongeren die worden opgegeven. Over het verdriet van mensen die blijven geven terwijl niemand teruggeeft.
Cillian Murphy verdient lof voor zijn ingetogen, maar razend krachtige vertolking. Jay Lycurgo verdient diezelfde lof voor zijn breekbare maar gevaarlijke Shy. En regisseur Tim Mielants verdient lof omdat hij niet kiest voor makkelijke antwoorden, maar voor het ongemak van de waarheid.
Wat vind jij?
Heb jij Steve al gezien? Herken je de worstelingen van Steve en Shy in je eigen werk of omgeving? Vind jij dat de media vandaag nog steeds te vaak leed exploiteren?
We horen graag jouw mening in de reacties. Bij Panda Bytes geloven we dat film geen eindpunt is, maar het begin van een gesprek. Doe je mee?
