Introductie:
Er zijn makers die je met één film al een nieuwe nachtrust aanleren. Babak Anvari is er zo een. Hij bouwt geen spookhuizen met slijm en spektakel, maar zet je in bekende kamers waar plots de lucht anders smaakt. Bij Panda Bytes zetten we vier titels van zijn hand op een rij die je niet alleen moet zien, maar ook moet onthouden. Omdat ze iets vertellen over angst en macht, over schuld en schaduw, en vooral over hoe een regisseur met stilte net zo luid kan spreken als met schreeuw. Vier films, vier herinneringen. Klaar om het licht een beetje te dimmen.
1. Two and Two (2011)
Lang verhaal kort: in een klaslokaal dicteert een autoriteit dat twee en twee vijf is. Het is geen wiskundeles. Het is gehoorzaamheidstraining.
Waarom dit blijft hangen
Two and Two is een korte film, maar voelt als een stomp in de maag die nog even nadreunt. Anvari gebruikt een minimale setting en spaarzame dialogen om het mechaniek van onderdrukking zichtbaar te maken. We zien hoe taal wordt misbruikt om waarheid te kneden. De camera staat er kalm bij. Juist die kalmte maakt het beklemmend. Je hoort stoelen schuiven, je ziet krijtnevel in zonlicht. Niks bovennatuurlijks en toch spookt het.
Thema’s die terugkeren in zijn latere werk
De botsing tussen individu en systeem. De onzichtbare grens waar angst verandert in naleving. En die ene vraag: wanneer zeg je hardop dat de som niet klopt. Wie Two and Two ziet, herkent in Anvari’s latere films dezelfde manier van kijken. Hij is niet geïnteresseerd in simpele monsters, maar in de conditie waarin monsters voet aan de grond krijgen.
Eén scène om te bewaren
De blik van de leerling die begrijpt dat waarheid onderhandeld wordt. Niets spectaculairs, alles essentieel. Het is de kiem waaruit Anvari’s volgende verhalen groeien.
2. Under the Shadow (2016)
Lang verhaal kort: Teheran in de jaren tachtig. Een moeder en haar dochter proberen te overleven tussen sirenes en inslagen. Er komt nog iets bij. Iets dat je niet kunt zien maar wel kunt voelen.
Waarom dit blijft hangen
Under the Shadow is een spookverhaal dat ademt als een drama. De oorlog is niet de achtergrond, maar het weefsel. De druk van buiten wordt spook in huis. Anvari gebruikt het appartement als een levend organisme. De pijpen kreunen, de wind huilt langs kieren, speelgoed trekt schaduwen die net iets te lang blijven staan. We zijn gewend dat horror je naar de kelder jaagt. Hier sluipt hij juist via kleine huiselijke rituelen naar binnen. Een tas op tafel. Een televisie die ruis spuwt. De dreiging zit in de stilte daarna.
Thema’s die terugkeren
De frictie tussen persoonlijke vrijheid en collectieve codes. De kwetsbaarheid van een ouder die moet kiezen tussen eigen dromen en veiligheid van een kind. De onderdrukking is institutioneel, de angst is lichamelijk. Anvari laat zien hoe macht in het klein werkt. Een portier. Een burenblik. Een brief met stempels. De echte vijand is zelden alleen dat wat in de kast kraakt.
Stijl en ambacht
De camera is geduldig. Geen goedkope schrikeffecten. Licht wordt ingezet als grensbewaker. Schaduw is niet alleen duister, maar een tweede taal. Het geluid is secuur. Een stofdeeltje dat krast in je oor. Een raam dat zuigt. Alles zonder pochen. Under the Shadow is daardoor niet alleen eng maar ook overtuigend. Het voelt als leven met verhoogde hartslag.
Eén scène om te bewaren
Het moment waarop de moeder het huis wil verlaten en de buitenwereld onveilig blijkt, waardoor terugkeren geen troost meer is. Je ziet hoe de veilige plek verandert in een kooi. En die kooi nestelt zich ook even in jou.
3. Wounds (2019)
Lang verhaal kort: een barman vindt een telefoon na een vechtpartij. Er komen berichten binnen. Het zijn geen grapjes. Er knappen randen los in zijn leven en in zijn hoofd.
Waarom dit blijft hangen
Wounds is vies op een interessante manier. Niet gore om de gore, maar het soort rot dat onder je nagels blijft plakken. De film toont een man die zichzelf verliest in blikjes, blikken en berichten. Anvari gebruikt de telefoon als poort, maar het kwaad is niet digitaal. Het zit al in de scheuren van zijn relaties. De beelden suggereren meer dan ze tonen. Dat maakt het onrustig. Je wacht op de volgende trilling, zoals je wacht op een bericht dat alles uitlegt. Het bericht komt niet. En dat is precies het punt.
Thema’s die terugkeren
Ontbinding van identiteit. Schuld die geen gezicht heeft. De manier waarop we onszelf sussen met routine terwijl we weten dat het lekt. Net als in Under the Shadow is het decor realistisch. De verstoring komt in kleine golven. Alcohol. Stiltes. Vermijdende grapjes. De hoofdpersoon is geen held. Hij is een mens die de remmen van zijn geweten hoort schuren maar nog een bocht pakt.
Stijl en ambacht
De cameravoering houdt je dicht op huid en glas. Veel reflecties en kijklijnen die net niet kloppen. Geluid werkt als rottingsproces. Het kraakt niet hard, het krast zacht. Het tempo is traag en dat is een bewuste keuze. Wie een speeltuin verwacht, vindt een stilstaand zwembad met donkere diepte. Je kijkt en je denkt te zien wat er onder drijft. Je twijfelt. En dat ongemak is het effect.
Eén scène om te bewaren
De onschuldige handeling van een app openen die voelt alsof je een kelderdeur loswrikt. De stilte erna is bijna hoorbaar. Het is de digitale variant van een krakende trede. Je wil omhoog. Je kijkt toch naar beneden.
4. I Came By (2022)
Lang verhaal kort: een jonge activist breekt in bij rijke mensen om hen moreel te ontregelen. Bij één huis vindt hij iets dat niet klopt. Wat begint als een graffiti stunt eindigt als een machtsstrijd zonder vangnet.
Waarom dit blijft hangen
I Came By is een thriller die je polsslag meet via instituties. Politie, klas, reputatie. Anvari zet de pionnen neer alsof het schaken is op twee borden tegelijk. Wat we zien en wat er wordt toegestaan. De film is op zijn best wanneer hij de stroeve manier toont waarop macht zichzelf beschermt. Je voelt als kijker de frustratie van hoofden die niet willen buigen. Dat is enger dan een kelder vol spinnen. Want het betekent dat je alleen staat wanneer je gelijk hebt.
Thema’s die terugkeren
Weer die botsing tussen individu en systeem. De vraag of moed een plan nodig heeft of alleen volharding. Anvari maakt geen pamflet. Hij laat je gewoon kijken naar hoe deuren dichtvallen. Hoe iemand met manieren en netwerken de realiteit naar zijn hand kan zetten. De schurk is geen karikatuur. Dat maakt hem gevaarlijk.
Stijl en ambacht
Strakke kadrering, veel gecontroleerde ruimtes, kleuren die beleefd ogen maar onrustig voelen. Het tempo is hoger dan in Wounds, maar nooit gehaast. Anvari kiest zelden voor de makkelijke oplossing. Geen grote toespraak. Geen redding uit de lucht. Consequenties krijgen de tijd om te landen. De spanning groeit als een onuitgesproken geheim in een stilte aan tafel.
Eén scène om te bewaren
Een vriendelijk gesprek waarin elk woord ook een steek is. Je ziet hoe beleefdheid als dekmantel werkt. De kamer lijkt ruimer te worden en toch klemt alles. Je ademt pas weer wanneer de deur dicht is en zelfs dan luister je of er voetstappen volgen.
Wat maakt Babak Anvari onderscheidend
Ruimte als personage
Klaslokaal, appartement, bar, herenhuis. Bij Anvari is de plek nooit neutraal. Hij richt in als een dramaturg. Meubels zijn geen vulling maar keuzes. De manier waarop iemand een raam sluit of een gang doorloopt, vertelt iets over macht. De wereld is geen decor. De wereld praat terug.
Angst als logica
Hij vertrouwt op oorzaken en gevolgen. Angst ontstaat niet omdat de montage het zegt, maar omdat omstandigheden dat geloofwaardig maken. Een bom valt buiten, een bord trilt binnen. Iemand praat kalm, een hand trilt toch. Het bouwt op. Daardoor blijven zijn films nazingen. Je kunt ze niet wegspoelen met één stevige grap of een blik naar het plafond.
Het systeem als stilte
Anvari’s vijanden hebben vaak geen masker. Ze dragen stempels, kragen en verhalen die netjes klinken. Het is eng omdat het herkenbaar is. Je komt het tegen bij een loket. In een vergadering. Aan een tafel waar je plek ineens een stoeltje aan de muur is.
Geluid als ader
Zijn sounddesign is een onderhuidse puls. Niet overdreven luid, wel dwingend. Zoemt de koelkast. Blaft een hond. Schuurt een band. Je voelt dat de wereld werkt. En precies daarom is de verstoring niet zomaar effect. Het is een diagnose.
Aanbevolen kijkvolgorde
Two and Two (2011) om zijn morele kompas te kalibreren. Korte prik, lange echo.
Under the Shadow (2016) om te voelen hoe hij drama en horror als één ademtocht ziet.
Wounds (2019) om zijn interesse in ontbinding te zien, zowel psychologisch als sociaal.
I Came By (2022) om zijn spanningsregie in een breder maatschappelijk kader te proeven.
Deze volgorde laat zien hoe Anvari evolueert van stelling tot labyrint. Van klas naar stad. Van som naar systeem.
Veelgestelde vragen over deze vier
Is Anvari een horrormaker of thrillermaker
Hij is vooral een regisseur van spanning. Soms horror, soms thriller, vaak een mengvorm. Zijn echte specialiteit is sociale druk en morele knopen.
Werken zijn films ook als je niet van jumpscares houdt
Zeker. De kracht zit in atmosferische angst. De schrikmomenten bestaan, maar zijn spaarzaam en functioneel.
Waar kijk ik deze titels
Beschikbaarheid verschilt per regio en platform. Check je vaste diensten of de digitale winkel van je voorkeur. Zoek vooral op jaar en titel, dan vind je de juiste versie.
Wat nemen we mee uit alle vier
Dat angst niet spectaculair hoeft te zijn om te overtuigen. Dat een deurklink die even hapert meer kan vertellen dan een heel woud aan CGI. Dat macht vaak klinkt als beleefdheid. Dat kunst in de handen van een regisseur als Anvari een vergrootglas wordt. Hij laat ons kijken naar wat we normaal overslaan. Een zucht in een gang. Een woord in een klas. Een telefoon die trilt alsof er iets wil ontsnappen.
En misschien ook dit. We zijn geneigd om het gruwelijke te zoeken in het vreemde. Anvari wijst rustig naar het gewone. De keuken, de bank, de route van werk naar huis. In dat gewone nestelt hij een barst en laat hij zien hoe snel barst een breuk kan worden. Het is een eerlijk soort eng. Niet bedoeld om je te plagen, wel om je te herinneren aan waakzaamheid.
Praat mee met Panda Bytes
Welke van deze vier verdient volgens jou de hoogste notering. Vond je Wounds onderhuids briljant of juist te afstandelijk. Herkende je in Under the Shadow de kracht van een huis als hart van een verhaal. En wat deed Two and Two met je idee van waarheid. Zet je gedachten onder dit artikel en laat ons weten welke scène nog in je hoofd rondwaart. Bij Panda Bytes lezen we graag mee en zoeken we samen verder naar regisseurs die stiltes hard kunnen laten spreken.
Tot de volgende herinnering. En zet voor het kijken gerust even een kop thee. Je zult merken dat geluiden thuis net een tikje anders klinken nadat Babak Anvari door je huiskamer is gelopen.
