Introductie:
Legendarisch. Obsessief. Perfect. Er zijn weinig acteurs die zulke gewichtige woorden zó vaak aan hun naam verbonden krijgen als Daniel Day-Lewis. De man die maar liefst drie Oscars won voor beste acteur een unicum in de filmgeschiedenis staat bekend om zijn radicale toewijding, zijn meesterlijke transformaties en zijn mysterieuze afwezigheid in het publieke oog. Waar anderen hun imago zorgvuldig op Instagram cureren, verdwijnt Day-Lewis gerust een decennium van de radar om zich volledig onder te dompelen in een rol.
Bij Panda Bytes vinden we dat het tijd is om zijn werk opnieuw te bekijken. Niet omdat hij zo nodig in een nostalgische glorie moet worden gezet, maar omdat zijn films tijdloze meesterwerken zijn stuk voor stuk lessen in vakmanschap, discipline en de kunst van verdwijnen. Daniel Day-Lewis acteert niet. Hij verdwijnt in zijn personages.
In dit uitgebreide overzicht duiken we in vijf films die je absoluut nog eens moet terugkijken. Niet vluchtig, niet met je telefoon in de hand, maar écht: met aandacht, een goed glas erbij, en liefst zonder ondertitels, omdat zijn ogen vaak meer zeggen dan een hele monoloog.
- There Will Be Blood (2007)
Regie: Paul Thomas Anderson
Oscar: Beste acteur
“I drink your milkshake! I drink it up!”
Daniel Plainview, met een hamer van een zin die een cultstatus verwierf
Er zijn weinig films die zo intens, beklemmend en verbluffend zijn als There Will Be Blood. Daniel Day-Lewis speelt Daniel Plainview, een oliebaron met een honger naar macht die elke morele grens overstijgt. Wat begint als een ondernemersverhaal ontwikkelt zich tot een meedogenloze karakterstudie vol religie, hebzucht en vaderlijke vervreemding.
Waarom herbekijken?
Omdat Day-Lewis hier een personage neerzet dat zowel angstaanjagend als tragisch is. Zijn stem diep, nasaal en gebaseerd op die van regisseur John Huston wordt iconisch. Zijn blik is koud maar fascinerend. In elke scène is hij zó aanwezig dat je de rest van de cast bijna vergeet.
De film zelf is een meesterwerk. De combinatie van Jonny Greenwood’s onheilspellende score, het desolate landschap en de regie van Paul Thomas Anderson maken van There Will Be Blood een film die groeit bij herziening. Er zijn details in Plainview’s lichaamstaal, stiltes en keuzes die je pas bij een tweede of derde kijkbeurt écht begrijpt.
- Lincoln (2012)
Regie: Steven Spielberg
Oscar: Beste acteur
“A compass, I learnt when I was surveying, it’ll… it’ll point you True North. But it doesn’t tell you about the swamps and deserts and chasms that you’ll encounter along the way.”
Abraham Lincoln. De zestiende president van de Verenigde Staten. Een symbool van vrijheid, morele kracht en eloquentie. Veel acteurs zouden zijn naam op hun cv willen hebben, maar alleen Daniel Day-Lewis bracht hem écht tot leven. In Lincoln toont hij de man achter de mythe vermoeid, scherpzinnig, tactisch en melancholisch.
Waarom herbekijken?
Omdat je pas bij de tweede of derde kijkbeurt de subtiliteiten in Day-Lewis’ spel ontdekt. Zijn lichaamshouding, zijn manier van ademhalen, de zachte maar indringende stem hij is zó geloofwaardig dat je bijna vergeet dat je naar een film kijkt. Spielberg hield de camera vaak gewoon op Day-Lewis gericht, met minimale cuts, omdat zijn gezichtsuitdrukkingen meer drama droegen dan tien pagina’s script.
Daarnaast is de film zelf, ondanks zijn politieke karakter, verrassend spannend. Het is geen standaard biopic. Het is een film over macht, strategie en morele complexiteit. En in het midden daarvan: Daniel, die Abraham is.
- My Left Foot (1989)
Regie: Jim Sheridan
Oscar: Beste acteur
“It’s not just a story about overcoming the odds. Het is een verhaal over pure koppigheid, creativiteit en trots.”
De film die Daniel Day-Lewis’ ster definitief deed rijzen. In My Left Foot speelt hij Christy Brown, een Ierse schrijver en schilder geboren met cerebrale parese, die enkel zijn linkervoet kan bewegen. Het is een rol die in minder handen snel sentimenteel of simplistisch zou zijn geworden. Maar Day-Lewis transformeert Brown tot een volledig mens grof, briljant, complex.
Waarom herbekijken?
Omdat dit het toonbeeld is van wat Day-Lewis doet: hij verdwijnt volledig in zijn personage. Tijdens de opnames verliet hij zijn rol niet. Hij liet zich in zijn rolstoel voeren, voerde zijn dialogen met moeite en at zijn maaltijden als Brown zou doen. Zijn fysieke controle en mimiek zijn ongezien. Maar vooral: zijn performance heeft hart. Geen heroïsche Hollywood held, maar een man met scherpe hoeken en rauwe emoties.
De film is een prachtige hommage aan de menselijke wil. En in een tijd waarin ‘feelgood’ vaak gelijkstaat aan oppervlakkigheid, is My Left Foot een emotionele klap die nog dagen blijft hangen.
- Gangs of New York (2002)
Regie: Martin Scorsese
Genomineerd voor Oscar Beste acteur
“I don’t hate you because you’re Irish. I hate you because you’re weak.”
In Gangs of New York speelt Daniel Day-Lewis de iconische Bill “The Butcher” Cutting, een bikkelharde, op wraak beluste slachter die zijn wijk als een feodaal heer regeert. Het verhaal is losjes gebaseerd op historische gebeurtenissen in het New York van de 19e eeuw, maar het hart van de film klopt op het ritme van Day-Lewis’ intensiteit.
Waarom herbekijken?
Omdat je pas bij een tweede kijkbeurt merkt hoe theatraal én geloofwaardig Bill The Butcher is. Zijn gezichtsuitdrukkingen, zijn dreiging, zijn bizarre maar geloofwaardige accenten het is allemaal tot in de puntjes uitgewerkt. Dit is een man die je haat, maar wiens charisma je niet kunt weerstaan.
Het is ook een visueel spektakel. Scorsese schetst een rauwe, bloederige en chaotische stad in opbouw, vol botsende idealen en geweld. Day-Lewis dompelde zich volledig onder in het leven van een negentiende-eeuwse slager. Hij leerde messen gooien, trainde zijn dialect maandenlang, en droeg zijn karakter zelfs buiten de set.
En Leonardo DiCaprio? Die wordt hier compleet weggespeeld.
- Phantom Thread (2017)
Regie: Paul Thomas Anderson
Genomineerd voor Oscar Beste acteur
“You have no idea how much trouble you’re causing. You have no idea how much you’re upsetting me. And I’m just trying to enjoy my asparagus.”
In zijn vermoedelijk laatste filmrol speelt Daniel Day-Lewis de excentrieke couturier Reynolds Woodcock. Phantom Thread is een elegante, bijna verstilde film over obsessie, controle, macht en liefde. Het tempo is traag, de sfeer beklemmend, maar de onderhuidse spanningen zijn huiveringwekkend.
Waarom herbekijken?
Omdat dit een meesterklas in minimalisme is. Waar Daniel Day-Lewis in eerdere rollen explosief en fysiek was, toont hij hier hoe indrukwekkend een fluistering, een oogopslag of een trilling in de hand kan zijn. Reynolds is geen monster, maar ook geen held. Hij is een perfectionist die ten onder dreigt te gaan aan zijn eigen idealen.
De film is bovendien prachtig gefilmd, met zachte belichting en een adembenemende soundtrack van Jonny Greenwood. Maar het is de relatie tussen Reynolds en Alma (gespeeld door Vicky Krieps) die de film zijn kracht geeft. Het is een psychologisch steekspel tussen twee koppige zielen, en Day-Lewis speelt het met de precisie van een chirurg.
Waarom je Day-Lewis altijd opnieuw moet kijken
Daniel Day-Lewis is geen acteur van de snelle herhaling. Zijn films vragen aandacht, geduld en soms zelfs een beetje studie. Hij speelt geen rollen, hij leeft ze. En dat betekent dat je bij elke kijkbeurt weer iets nieuws ontdekt: een nuance in zijn stem, een subtiele beweging, een blik die je de eerste keer over het hoofd zag.
Zijn personages zijn nooit gemakkelijk. Ze zijn gelaagd, tegenstrijdig, vaak moeilijk lief te hebben maar juist daardoor des te echter. Day-Lewis daagt ons uit om verder te kijken dan wat we willen zien. Hij legt menselijke zwakte bloot, laat ambitie ontsporen, en toont liefde als een gevecht in plaats van een troost.
Nog meer om te ontdekken?
Naast deze vijf meesterwerken is ook The Last of the Mohicans (1992) het vermelden waard. Een film die vaak wordt overschaduwd door zijn meer prestigieuze werk, maar waarin Day-Lewis opnieuw tot het uiterste gaat fysiek én emotioneel. En wie zin heeft in een vroege, tedere Day-Lewis, kan The Unbearable Lightness of Being (1988) nog eens opzetten.
Tot slot: Leren kijken van een meester
Bij Panda Bytes geloven we dat film niet alleen vermaak is, maar ook verrijking. Daniel Day-Lewis is daarvan het levende bewijs. Hij herinnert ons eraan dat acteren meer is dan woorden uitspreken. Het is transformeren, verdwijnen, verdiepen. En dat maakt zijn werk tijdloos.
Dus spoel terug, druk op play, kijk opnieuw. En kijk goed. Want in elke frons, in elke stilte en in elke trilling van zijn lichaam zit een verhaal dat het waard is om opnieuw verteld te worden.
Welke Day-Lewis film blijft in jouw hoofd nazinderen?
Is het de brute kracht van Daniel Plainview, de geniale subtiliteit van Reynolds Woodcock of de vurige hartstocht van Christy Brown? Laat het ons weten in de reacties. Wij zijn benieuwd welke performance jij het vaakst terugspoelt en waarom.
Bij Panda Bytes herontdekken we cinema zoals die bedoeld is: als een kunstvorm om te beleven, te voelen en vooral te koesteren.
