Inleiding:
Er zijn jaren die op je netvlies blijven branden. 1994 bracht ons The Shawshank Redemption, Pulp Fiction en Friends. 1999 was een wild jaar vol virtuele pillen (The Matrix) en plastieken zakken die existentialistische dansjes deden in de wind (American Beauty). Maar 1990? Dat is zo’n jaar dat vaak als opwarmertje voor het echte decennium wordt gezien. Een overgangsjaar, nog net ruikend naar hairspray uit de jaren ’80, maar met één been in het tijdperk van grunge, Game Boys en globalisering.
Toch was 1990 geen opwarmertje. Het was een kruispunt, een moment waarop film en tv iets nieuws begonnen te fluisteren – soms schor, soms visionair. Tijd dus om vijf pareltjes uit dat jaar af te stoffen. Want geloof ons bij Panda Bytes: deze titels zijn beter dan je je herinnert.
- Darkman – De vergeten superheld vóór Marvel cool was
Laten we beginnen met een knaller. Darkman is de moeder van alle superhelden films zonder franchise. Lang vóór het MCU ons leven ging domineren, was er Sam Raimi (jawel, de latere Spider-Man-regisseur) die met een piepklein budget en Liam Neeson in een rol die even getormenteerd als tragikomisch was, iets bijzonders deed.
Waarom is deze film beter dan je je herinnert?
- Het was een origineel script. Niet gebaseerd op een stripboek, maar op pure Raimiaanse gekte.
- De practical effects en camera-werk zijn heerlijk over the top. Het voelt alsof een horrorfilm, een pulpdetective en een cartoon een wild weekendje weg hebben gehad.
- En Neeson? Die geeft zich volledig. Zelfs onder lagen make-up laat hij zien waarom hij een acteur van formaat is.
In een tijd waarin alles moet ‘connecten’ met een multiversum, is Darkman een ode aan de zelfstandige weirdness.
Panda Bytes Tip: Zet deze film eens op met vrienden die alleen Marvel gewend zijn. Grote kans dat je daarna een cultavond hebt.
- Twin Peaks (seizoen 1) – De serie die het mysterie cool maakte
Ja, Twin Peaks begon technisch gezien in april 1990. En ja, het werd later wat… vreemd. Maar dat eerste seizoen? Pure televisie-magie.
David Lynch en Mark Frost gaven de wereld een droomlandschap van koffieschenkende agenten, pratende bomen, en Laura Palmer die iets wist wat wij nog niet wisten. Het was het soort serie waarbij je na elke aflevering je hoofd moest leegschudden als een sneeuwbol.
Waarom moet je dit herbekijken?
- Het was zijn tijd ver vooruit. Zonder Twin Peaks geen Lost, geen Stranger Things, en geen Dark.
- De muziek van Angelo Badalamenti is melancholie in geluid.
- De personages – van Dale Cooper tot de Log Lady – zijn stuk voor stuk iconen.
Twin Peaks is het bewijs dat televisie poëzie kan zijn, zelfs als het over moord gaat.
Panda Bytes vraagt zich af: Wie was jouw favoriete personage in Twin Peaks? Laat het ons weten!
- The Witches – Kindervriendelijk… maar dan met trauma’s
Gebaseerd op het werk van Roald Dahl en geregisseerd door Nicolas Roeg (een cineast die niet bekend stond om zijn kindvriendelijke stijl), is The Witches misschien wel de engste kinderfilm ooit gemaakt. Ja, inclusief de clowns van It.
Waarom moet je deze (opnieuw) durven kijken?
- Anjelica Huston als de opperheks is even glamoureus als huiveringwekkend.
- De practical effects? Hella creepy. Die muizen-transformatie blijft je bij.
- Roeg’s regiestijl maakt het allemaal net een beetje… ongemakkelijk. Op de beste manier.
Deze film is een vreemd sprookje dat nergens in past, en juist daarom een klassieker.
Panda Bytes pro tip: Kijk deze met kinderen van nu en kijk of ze net zo getraumatiseerd raken als wij toen. (Grapje. Of niet.)
- Edward Scissorhands – Voor hij Batman werd, was Tim Burton op z’n best
Laten we eerlijk zijn: iedereen kent Edward Scissorhands. Maar weet je nog hoe écht goed hij was? We herinneren ons het kapsel, de scharen, en Johnny Depp in gothic stilzwijgen. Maar die film is méér dan alleen visuele flair.
Waarom is dit geen emo-kitsch maar echte cinema?
- Het is een verhaal over anders zijn in een wereld die pastelkleuren eist.
- Burton’s regie is visueel subliem – dit is kunst als suburbane satire.
- En de score van Danny Elfman? Die zou je op je bruiloft willen horen (of op je begrafenis, het werkt allebei).
Edward Scissorhands is een moderne fabel, een Romeo met messen in plaats van rozen, een film die zacht snijdt.
Vraag van Panda Bytes: Was jij meer Team Edward (Burton) of Team Edward (Twilight)? We beloven je niet te veroordelen… waarschijnlijk.
- Misery – Stephen King + Kathy Bates = nachtmerries met applaus
Afsluiten doen we met een film die pijn doet op een hele fysieke manier. Misery, gebaseerd op het boek van Stephen King, gaat over een schrijver die gekidnapt wordt door zijn ‘grootste fan’. Wat volgt is geen horror in de traditionele zin, maar een psychologisch steekspel waarin iedere scène voelt als een klap met een hamer. (Soms letterlijk.)
Waarom is dit een meesterwerk van spanning?
- Kathy Bates won terecht een Oscar. Haar personage Annie Wilkes is even charmant als beangstigend.
- James Caan als de schrijver is de perfecte tegenpool: kwetsbaar en gevangen, maar nooit een slachtoffer zonder strijd.
- Het script (van William Goldman!) is strak, scherp en zonder poespas.
In een tijd waarin horror vaak goedkoop wordt ingezet, is Misery een toonbeeld van subtiliteit en klasse – tot het moment dat het keihard toeslaat.
Slotgedachte: Herwaarderen is ook een kunst
Films en series herbekijken is een beetje zoals oude fotoalbums openslaan: je ontdekt nieuwe details, je lacht om wat je vergeten was, en soms breekt er een traantje door dat je niet zag aankomen. 1990 was geen overgangsjaar, het was een fundament. Deze vijf titels laten zien dat het verleden leeft – en dat we soms gewoon even moeten stoppen met scrollen om dat te zien.
Bij Panda Bytes geloven we dat verhalen tijdloos zijn. Of ze nu vers uit de studio komen of stof happen op VHS. Wat zijn jouw vergeten favorieten uit 1990? Deel ze met ons in de reacties – en wie weet herontdekken we samen nog meer pareltjes.
