Introductie:
(In de Verenigde Staten te zien op Peacock, in Nederland gelukkig op SkyShowtime, zoals de meeste Peacock series.)
Wij leggen de meetlat langs een van de meest beladen true crime verhalen van de afgelopen jaren. In deze review van Devil in Disguise: John Wayne Gacy kijken we niet alleen of de serie spannend is, maar vooral of zij recht doet aan de slachtoffers en aan de ingewikkelde waarheid achter de mythe. Bij Panda Bytes houden we van sterke verhalen, maar niet wanneer de camera verliefd wordt op de dader. Deze miniserie belooft het anders te doen. Doet zij dat ook?
Een koel procedurereconstructie, geen kermisrit met een clown
Devil in Disguise: John Wayne Gacy werkt als een driedelige motor. Eerst is er de vermissing van een tiener in de buitenwijken van Chicago. Die katalysator zet het politiewerk in gang, met observaties, huisbezoeken, verhoren en de trage opbouw van verdenking rondom Gacy, een ogenschijnlijk joviale aannemer met te veel lege ruimtes en te weinig goede verklaringen. Daarna ontvouwt de juridische arena zich, waarin een praatgrage verdachte, hongerige media en procedurele valkuilen elkaar kruisen. Tot slot stuwen korte, niet chronologische flashbacks het verhaal naar binnen, richting de levens van de jongens die verdwenen. Soms zijn het momenten van gezinsspanning of geldzorgen, soms zijn het aarzelende stappen naar zelfstandigheid, vaak zijn het scènes die laten zien hoe iemand langs de rand van het vangnet kan schuiven. Die drie lijnen grijpen in elkaar en keren telkens terug naar hetzelfde zwaartepunt, de vraag hoe een samenleving gaten kan laten vallen waar roofdieren doorheen glippen.
Deze aanpak is doelbewust onopvallend en daardoor effectief. Geen bombastische muziek die je de schrik injaagt, wel een koude mist van onheil die blijft hangen. De regie blijft dicht op gezichten, maar laat het spektakel liggen. Het iconische clownspak verschijnt amper en wordt niet gebruikt als fakkel voor goedkope horror. Dat is geen lafheid, dat is ruggengraat. De gruwel zit in wat we begrijpen, niet in wat we uitgebreid zien.
Acteerwerk met rafelranden
De vertolking van Gacy is opvallend dubbel. Soms is hij bijna huiselijk, vriendelijk, iemand die meehelpt en meedenkt. Juist dat gewone trekt de ondervloer onder je voeten vandaan. Rechercheurs, aanklagers en familieleden ogen uitgeput op een manier die je voelt in hun schouders. Er zit geen glamour in dit werk, alleen slijtage. De kleurcorrectie, bleek en haast korrelig, sluit daar naadloos op aan. Zo ontstaat een spanningsveld dat niet knalt, maar knarst.
Thematiek die durft te kijken waar het pijn doet
De serie maakt een morele keuze. Het drama richt zich op kwetsbaarheid, stigma en bureaucratische blindheid. Jongens die door hun identiteit of thuissituatie minder serieus worden genomen, meldingen die blijven liggen tussen afdelingen, vooroordelen die onderzoek vervuilen, het is allemaal zichtbaar zonder opgeheven vinger. Gacy is hier geen demon in een vacuüm, maar een parasiet die profiteert van scheuren in het systeem. Die invalshoek geeft de reeks een bijna civiele urgentie. Het is geen sensatiemachine, het is een spiegel.
Vergelijking binnen het genre
Wie geniet van luidruchtige true crime met de dader als antiheld, zoals in American Horror Story of in de bombastischer delen van het Monster universum, zal hier minder adrenaline vinden. Wie de secuurheid van Zodiac waardeert, voelt zich thuis. Thematisch schuurt de humanistische onderstroom tegen The Assassination of Gianni Versace: American Crime Story aan. De overeenkomst is niet stijl, maar geweten.
Techniek, structuur en ritme
De montages schakelen subtiel tussen politiedossiers, verhoorkamers en herinneringen. Belangrijk is dat flashbacks niet als puzzelstukjes worden neergelegd om de dader te verklaren. Ze dienen de slachtoffers. Dat maakt de serie traag voor wie een binge met cliffhangers verwacht, maar eerlijk voor wie wil begrijpen. De muziek is functioneel, vaak ingetogen, met lange stiltes die je dwingen te luisteren naar ruis, ademhaling en het schuiven van stoelen. Het productiedesign is zorgvuldig. Interieurs voelen geleefd, soms benauwd, en vooral misleidend gewoon. De reconstructie van de ruimtes onder het huis is grimmig en precies, nooit verlekkerd. In sommige afleveringen had het tempo één tikje hoger gemogen, vooral wanneer juridische verhandelingen uitlopen, maar de toon blijft constant en consequent.
Waar de serie durft te laten
De finale brengt families en overlevenden samen en raakt kort de ethische vraag rond de doodstraf. Het moment is sterk, de ruimte is klein. We hadden hier graag iets langer adem gezien. Niet voor debat als spektakel, maar om gedachten te laten uitwaaieren, zoals damp uit een kop koffie op een winterochtend. Toch blijft het kernpunt overeind. De serie sluit af waar ze begon, bij menselijkheid.
Voor wie is dit, echt
Voor kijkers die willen dat true crime zich fatsoenlijk gedraagt. Voor wie snakt naar spanningsopbouw zonder uitvergroting, naar empathie zonder suikerlaag. Voor wie soms pauzeert om te slikken, niet om screenshots te maken. Bij Panda Bytes noemen we dat volwassen televisie.
Sterktes en kanttekeningen
Wat overtuigt
- Een consequente keuze voor slachtoffers en nabestaanden
- Kil proceduraal ritme dat geloofwaardig blijft
- Acteerwerk dat het gewone gebruikt als bron van horror
Wat beter kon
- Af en toe een uitwaaierende rechtszaalpassage die het tempo knijpt
- De slotaflevering had inhoudelijk meer ruimte mogen claimen
- Enkele themalijnen vallen laat in elkaar, wat de catharsis dempt
Kijktips die helpen
Kijk in etappes. Neem na elke aflevering één minuut stilte. Let op kleine terugkerende gebaren, een hand die aarzelt bij een deur, een blik naar een vergeelde foto. Dat zijn hier de echte jump scares.
Eindoordeel
8 op 10. Devil in Disguise: John Wayne Gacy kiest voor ruggengraat boven bravoure. Geen vuurwerk, wel vonkjes van inzicht. Wie zin heeft in spektakel kijkt misschien verder. Wie wil begrijpen, blijft hier.
Waar te zien
In de Verenigde Staten is Devil in Disguise: John Wayne Gacy te streamen op Peacock. In Nederland is de miniserie beschikbaar op SkyShowtime, waar de meeste Peacock series tegenwoordig landen. Handig en overzichtelijk voor wie zonder omwegen wil kijken.
Praat mee
Wanneer is true crime voor jou respectvol en informatief, en wanneer glijdt het af naar uitbuiting? Welke serie zette volgens jou de slachtoffers overtuigend centraal, denk aan Zodiac of The Assassination of Gianni Versace: American Crime Story? Reageer hieronder, we lezen mee en praten graag verder met onze community van Panda Bytes.
