Introductie:
Wij bespreken in deze review de Netflix miniserie Death by Lightning en leggen uit waarom dit historische drama meer is dan een reconstructie van een vergeten moord. Het is een gespierde politieke tragedie over ambitie, waanzin en toeval, gespeeld met zeldzame intensiteit door Michael Shannon als president James A. Garfield en Matthew Macfadyen als moordenaar Charles J. Guiteau. Bij Panda Bytes kijken we niet alleen of een serie klopt, maar vooral of die raakt. Deze doet beide.
Een opening die blijft hangen
De serie begint met een hersenpot die over een stoffige museumvloer rolt. Het is 1969, de radio draait Everyday People, en iemand vraagt wie Charles Guiteau in hemelsnaam was. Een vraag die de reeks in vier afleveringen zorgvuldig beantwoordt. Het is een krachtige opzet die de geschiedenis meteen menselijk maakt. Wij voelden direct de combinatie van ironie en onheil waar de serie zo goed mee speelt.
Van onbekende congresman tot president
Death by Lightning volgt een grotendeels lineair verloop met enkele functionele flashbacks die context geven. We zien Garfield thuis op zijn boerderij in Ohio, aanvankelijk ver van het gewoel in Washington. De reis naar de Republikeinse conventie van 1880 mondt uit in een krankzinnig politiek schaakspel waarin Garfield onverwacht boven komt drijven. De opnames die Budapest laten doorgaan voor Chicago en Washington voelen statig en toch levend. De camera van Adriano Goldman tekent gezichten, zalen en rookpluimen als ware het een portret van macht in wording.
Michael Shannon draagt deze scenes met rustige autoriteit. Zijn Garfield is bedachtzaam, soms bijna terughoudend, maar wanneer hij spreekt is er vuur. De serie laat hem zien als een fatsoenlijk mens dat geen president wilde worden en toch de last op zich nam. Juist daardoor snijdt het latere verlies dieper.
Guiteau als tragische farce en dreiging
Aan de andere kant staat Matthew Macfadyen, die Guiteau speelt als een man die zwalkt tussen charme en chaos. Hij is een opportunist met messias fantasieën, iemand die in salons binnenglipt en altijd net te lang blijft staan. De serie toont zijn mislukte plannen, zijn eigendunk en zijn hunkering naar erkenning. Wij moesten soms lachen en schaamden ons daar meteen voor. De ongemakkelijkheid is precies wat deze vertolking zo sterk maakt. Je ziet de dreiging groeien zonder dat de serie sensationeel wordt.
De raderen van macht in gewoon Nederlands
In plaats van een diagram schetsen we het machtsspel in lopende tekst. Garfield vertrouwt op James G. Blaine, de doorgewinterde politieke strateeg die zijn regering richting en bescherming geeft. Tussen Garfield en Roscoe Conkling heerst juist spanning. Conkling verdedigt het patronagesysteem en voelt zich door Garfield in zijn invloed geschaad. Chester A. Arthur, de vicepresident, leunt aanvankelijk dichter tegen Conkling aan, maar groeit gaandeweg in zijn rol en krijgt een menselijk profiel. Guiteau cirkelt als een zwerm muggen rond Blaine en Garfield. Hij probeert een benoeming los te peuteren, misbruikt ontmoetingen als bewijs van eigen belang en rationaliseert elke afwijzing als een roeping om groter te handelen. Zo ontstaat een web van loyaliteit, wrok en miskenning waarin een enkele daad de geschiedenis overhoop gooit.
Regie, tempo en toon
Regisseur Matt Ross kiest voor heldere vertelling. Geen overbodige tijdsprongen. Geen kaleidoscoop aan effectzoekerij. De serie kent rust, maar is nooit traag. Dialogen knetteren zonder bombast. De keuze voor moderne muziekaccenten, zoals Sly and the Family Stone in de proloog, geeft het materiaal net genoeg afstand om het heden te laten meeklinken. Het kostuum en setdesign ogen zorgvuldig gebruikt in plaats van museumachtig. Wij kregen het idee dat mensen hier echt zweetten, ruziemaakten, aten en hun eigen kleine hoopjes vooruit schoven.
Historische eerlijkheid zonder droogte
De productie houdt de grote feiten overeind en gebruikt dramatische keuzes om het verhaal te laten dragen. De ziektegeschiedenis van Garfield na de aanslag en de politieke nasleep worden niet tot medisch exposé gereduceerd, maar tot menselijk conflict. Het script toont ambtenarij als een plek waar principe en pr-gedrag met elkaar schuren. Dat de serie af en toe uitlegt wie wie is, werkt hier in het voordeel van de kijker. Je hoeft geen kenner te zijn om de inzet te begrijpen.
Bijrollen die het verschil maken
Shea Whigham tekent Conkling met een aangenaam rottige charme. Bradley Whitford geeft Blaine soepel pragmatisme en een zweem van vermoeidheid. Nick Offerman laat als Arthur zien dat luidruchtigheid en empathie elkaar niet hoeven uit te sluiten. Het zijn rollen die in mindere handen typecast zouden voelen. Hier voegen ze laag en frictie toe. De chemie met Shannon en Macfadyen blijft moeiteloos.
Thema’s die blijven nazinderen
Ambitie en erkenning vormen de kern. Garfield wil dienen. Guiteau wil gezien worden. Tussen die twee verlangens ligt een afgrond. Macht en patronage krijgen diepte zonder lezingen. De serie toont hoe netwerken regeren en hoe morele besluiten in praktijk altijd met mensen van vlees en bloed botsen. Waan en geloof worden niet weggelachen maar in hun verleidelijke logica getoond. Het is precies die eerlijkheid die de reeks zijn morele lading geeft.
Voor wie is dit een aanrader
Wie houdt van The Crown of politieke intriges zal zich hier thuis voelen. Wie zoekt naar ronkende actie is minder aan het juiste adres, al zijn de spanning en de spaarzame uitbarstingen effectief. Wij waarderen vooral de manier waarop Death by Lightning complexiteit toegankelijk maakt. Geen schoolbord, wel inzicht. En dat past bij Panda Bytes, waar we het gewone en het grootse graag in één adem vangen.
Analytische waardering
Acteerwerk: uitmuntend. Shannon en Macfadyen leveren werk dat je niet snel vergeet.
Regie en montage: consistent en gericht. De lijn van het verhaal is helder en toch rijk.
Cinematografie: stijlvol zonder te poseren. Licht en ruimte vertellen mee.
Muziek en sounddesign: prikkelend en ondersteunend.
Historische gelaagdheid: stevig, met creatieve accenten die kloppen in toon.
Conclusie:
Death by Lightning is een zeldzaam knappe miniserie die het verleden laat ademen en tegelijk iets urgents zegt over macht, erkenning en kwetsbare idealen. Het is meeslepend zonder opsmuk, intelligent zonder stroefheid. Wij kunnen dit met overtuiging aanraden.
Eindoordeel: 9 op 10
Wat vond jij van de balans tussen feit en drama in deze serie? Welke historische figuur verdient volgens jou een even scherpe behandeling op het scherm? Laat het ons weten. Panda Bytes leest mee en praat graag verder.
