Introductie:
Sommige films dragen de belofte van gewicht nog voordat het eerste beeld verschijnt. Nuremberg (2025) is zo’n film. Regisseur James Vanderbilt duikt in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, waar recht en wraak, schuld en waanzin met elkaar botsen in de beruchte processen van Neurenberg. Met Russell Crowe als Hermann Göring en Rami Malek als legerpsychiater Douglas Kelley lijkt alles aanwezig voor een meeslepende historische psychologische thriller. Toch blijft de film, ondanks indrukwekkende momenten, gevangen tussen ambitie en voorzichtigheid.
Russell Crowe als Göring: een demon in mensenhuid
Russell Crowe zet een uitzonderlijk overtuigende Göring neer. Zijn transformatie is zowel fysiek als mentaal huiveringwekkend. Met zijn massieve postuur, zelfverzekerde glimlach en gladgekamd haar straalt hij iets uit wat tegelijk charismatisch en afschuwelijk is. Crowe speelt Göring niet als een monster uit sprookjes, maar als een man die volledig gelooft in zijn eigen verhaal. Hij is niet hysterisch, maar berekend; niet emotioneel, maar ijskoud logisch in zijn verdorven overtuigingen.
Dat maakt zijn optreden juist zo verontrustend. Wanneer Göring glimlachend uitlegt dat hij “niets wist” van de concentratiekampen, voel je de kilte van pure ontkenning. Crowe laat zien hoe macht en narcisme samensmelten tot een vorm van zelfvergoddelijking. Zijn Göring is geen karikatuur, maar een mens die zichzelf tot mythe heeft verheven en precies dat maakt hem angstaanjagend echt.
Rami Malek als Douglas Kelley: de blik van de toeschouwer
Rami Malek speelt Douglas Kelley, een Amerikaanse legerpsychiater die de taak krijgt om te bepalen of Göring geestelijk toerekeningsvatbaar is. Wat begint als een formeel onderzoek verandert al snel in een existentiële confrontatie. Kelley probeert te begrijpen hoe iemand als Göring kan bestaan, hoe een mens zichzelf kan overtuigen dat massamoord een logisch gevolg is van plicht.
Malek brengt een subtiele kwetsbaarheid mee, maar zijn personage blijft enigszins op afstand. De film hint naar zijn innerlijke strijd, maar werkt die niet echt uit. Waar Crowe volledig opgaat in zijn rol, lijkt Malek soms gevangen in het script. Zijn nieuwsgierigheid is voelbaar, zijn wanhoop minder. Toch vormt hij de morele spiegel van het verhaal: de man die probeert te begrijpen zonder zichzelf te verliezen in het duister dat hij onderzoekt.
De regie van James Vanderbilt: prachtig maar te beheerst
James Vanderbilt regisseert Nuremberg met een klassieke, bijna ouderwetse grandeur. Elk beeld ademt ernst: donkere houten zalen, gebroken steden, mannen in uniformen die de loop van de geschiedenis bepalen. Het camerawerk is beheerst, de belichting elegant. De film ziet eruit als een prestigieus Oscarproject uit de jaren tachtig, wat tegelijk de kracht en de zwakte is.
Waar Vanderbilt als scenarist van Zodiac spanning kon opbouwen door stilte en suggestie, kiest hij hier voor statigheid boven spanning. De psychologische strijd tussen Kelley en Göring had een intellectuele worsteling moeten zijn, maar voelt soms als een beleefde uitwisseling van meningen. Het vuur dat onder de woorden smeult, ontbrandt zelden echt.
Michael Shannon en Richard E. Grant: de rechters van de geschiedenis
De bijrollen voegen broodnodige scherpte toe. Michael Shannon als rechter Robert H. Jackson brengt morele gravitas, terwijl Richard E. Grant als Sir David Maxwell-Fyfe de scherpzinnige aanklager speelt die Göring uiteindelijk op zijn eigen woorden betrapt. Vooral Grants scènes leveren de momenten van confrontatie waarop de film drijft: wanneer hij Göring vraagt of hij, na het zien van de kampbeelden, nog steeds trouw zou zweren aan Hitler, klinkt een ijzige stilte. Göring antwoordt ja, en in dat ene woord voel je de afgrond van zijn overtuiging.
Feiten versus film
Een van de meest besproken keuzes van de film is het gebruik van echt archiefmateriaal uit de concentratiekampen. De beelden van uitgemergelde lichamen en massagraven zijn onontkoombaar en rauw. Toch schuurt het wanneer deze werkelijkheid wordt gemonteerd in een verder gestileerde Hollywoodproductie. De realiteit is te hard voor het decor van fictie, hoe goed bedoeld ook.
De psychologische machtsdynamiek
De onderlinge verhoudingen in Nuremberg draaien om macht, fascinatie en moreel verval. Göring gebruikt manipulatie om controle te behouden, Kelley wordt gegrepen door intellectuele nieuwsgierigheid en het tribunaal fungeert als geweten van de wereld. Naarmate het proces vordert, verschuift de macht subtiel: van Göring, die zijn charme als wapen inzet, naar Kelley, die langzaam beseft dat begrip zonder oordeel gevaarlijk kan zijn. Uiteindelijk blijft het publiek achter met dezelfde vraag als Kelley: kun je het kwaad begrijpen zonder erdoor besmet te raken?
Conclusie: een groots decor met een halfhartige ziel
Nuremberg (2025) is indrukwekkend vormgegeven en uitstekend geacteerd, maar mist de scherpe psychologische snede die het onderwerp verdient. Russell Crowe’s Göring is fenomenaal, een van zijn sterkste rollen in jaren. Malek speelt ingetogen en eerlijk, maar wordt door het script niet voldoende uitgedaagd. De film roept grote vragen op over verantwoordelijkheid, menselijkheid en de verleiding van macht, maar beantwoordt ze niet echt.
Bij Panda Bytes zien we Nuremberg als een waardevolle maar niet baanbrekende poging om morele complexiteit in film te vatten. Het is een statig drama dat vooral herinnert aan de grenzen van menselijke rationalisatie en aan hoe dicht beschaving soms langs barbarij schuurt.
En nu zijn wij benieuwd: wat vind jij? Moet een film over zulke gruweldaden vooral informatief zijn of juist emotioneel confronteren? Laat het ons weten in de reacties, want het gesprek over wat rechtvaardigheid echt betekent is nog lang niet afgelopen.
